Page 94 - Sedmak, Gorazd, in Almir Peštek, ur. 2015. Strateški aspekti upravljanja turističkom destinacijom / Strateški aspekti upravljanja turistične destinacije. Sarajevo / Koper
P. 94
naglašava mjesto i ulogu profita i tržišta u svim ekonomskim i drugim
aktivnostima. Turizam je nesporno u ekspanziji i ima brojne pull i push efekte,
direktne i indirektne efekte, generirajuće i akcelerirajuće na ukupan razvoj.
Svoje mjesto, uz određenu i potrebnu dozu opreza ima u recentnim konceptima
razvoja ekonomski, ekološki i socijalno održivi razvoj (organizacije iz sistema
Ujedinjenih naroda, civilno društvo), humani razvoj (Sen, UNDP),
kompetitivni razvoj (Porter, Svjetski ekonomski forum), potpuni razvojni okvir
(CDF pristup, Stiglitz, Svjetska banka). Turizam ima i veoma značajnu ulogu
od lokalnog ekonomskog razvoja (posebno u pristupu integriranog lokalnog
ekonomskog razvoja), preko urbanog, regionalnog do nadnacionalnog i
globalnog. U statutima lokalnih zajednica i ustavima kantona u Bosni i
Hercegovini turizam je apostrofiran kao posebna obaveza i odgovornost u
kontekstu lokalnog i regionalnog ekonomskog razvoja. Iz toga se izvodi i značj
teme strateški aspekti upravljanja turističkom destinacijom na teorijskoj,
političkoj i empirijskoj razini.
Problem o kome se u okviru ovog priloga, u osnovnom, najznačajnijem,
govori je utjecaj političkih i drugih disolucija jednog teritorijalnog entiteta
na turistička kretanja u njegovom okviru. Poenta je na naznačavanju
trendova, a ne u preciznosti podataka, koji su preuzeti iz relevantnih
statističkih izvora, ali su iskazani u hiljadama, kao i na korištenju logike
gravitacijskog modela.
Područje istraživanja u prostornom smislu je prostor takozvane druge
Jugoslavije, koja je formirana nakon Drugog svjetskog rata. Zemlja je po
društvenom uređenju bila socijalistička, federativna, narodna republika s
dominantnim i/ili isključivim državnim, a kasnije društvenim vlasništvom. U
teritorijalnom smislu, u smislu teritorijalne organizacije državu je činilo šest
socijalističkih federativnih republika i dvije autonomne pokrajine, koje će se
nakon devedesetih godina prošlog stoljeća, u konačnom, uglavnom (osim
Vojvodine) odvojiti i proglasiti suverenim neovisnim državama, i to:
Republika Slovenija, Republika Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Republika
Srbija, Republika Makedonija, Kosovo. Pojam domaći turisti odnosi se na
turiste iz Bosne i Hercegovine, Slovenije, Hrvatske, Srbije, Crne Gore i
Makedonije, odnosno Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Namjera i cilj istraživanja je ukazati na to kako disolucija, posebno
„nedobrovoljna“, nasilna, razarajuća djeluje na turističke tokove, posebno u
kontekstu logike i stavova modela gravitacije, kao i da je to potrebno
respektirati kao jedan od strateških aspekata upravljanja turističkom
destinacijom
92
aktivnostima. Turizam je nesporno u ekspanziji i ima brojne pull i push efekte,
direktne i indirektne efekte, generirajuće i akcelerirajuće na ukupan razvoj.
Svoje mjesto, uz određenu i potrebnu dozu opreza ima u recentnim konceptima
razvoja ekonomski, ekološki i socijalno održivi razvoj (organizacije iz sistema
Ujedinjenih naroda, civilno društvo), humani razvoj (Sen, UNDP),
kompetitivni razvoj (Porter, Svjetski ekonomski forum), potpuni razvojni okvir
(CDF pristup, Stiglitz, Svjetska banka). Turizam ima i veoma značajnu ulogu
od lokalnog ekonomskog razvoja (posebno u pristupu integriranog lokalnog
ekonomskog razvoja), preko urbanog, regionalnog do nadnacionalnog i
globalnog. U statutima lokalnih zajednica i ustavima kantona u Bosni i
Hercegovini turizam je apostrofiran kao posebna obaveza i odgovornost u
kontekstu lokalnog i regionalnog ekonomskog razvoja. Iz toga se izvodi i značj
teme strateški aspekti upravljanja turističkom destinacijom na teorijskoj,
političkoj i empirijskoj razini.
Problem o kome se u okviru ovog priloga, u osnovnom, najznačajnijem,
govori je utjecaj političkih i drugih disolucija jednog teritorijalnog entiteta
na turistička kretanja u njegovom okviru. Poenta je na naznačavanju
trendova, a ne u preciznosti podataka, koji su preuzeti iz relevantnih
statističkih izvora, ali su iskazani u hiljadama, kao i na korištenju logike
gravitacijskog modela.
Područje istraživanja u prostornom smislu je prostor takozvane druge
Jugoslavije, koja je formirana nakon Drugog svjetskog rata. Zemlja je po
društvenom uređenju bila socijalistička, federativna, narodna republika s
dominantnim i/ili isključivim državnim, a kasnije društvenim vlasništvom. U
teritorijalnom smislu, u smislu teritorijalne organizacije državu je činilo šest
socijalističkih federativnih republika i dvije autonomne pokrajine, koje će se
nakon devedesetih godina prošlog stoljeća, u konačnom, uglavnom (osim
Vojvodine) odvojiti i proglasiti suverenim neovisnim državama, i to:
Republika Slovenija, Republika Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Republika
Srbija, Republika Makedonija, Kosovo. Pojam domaći turisti odnosi se na
turiste iz Bosne i Hercegovine, Slovenije, Hrvatske, Srbije, Crne Gore i
Makedonije, odnosno Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Namjera i cilj istraživanja je ukazati na to kako disolucija, posebno
„nedobrovoljna“, nasilna, razarajuća djeluje na turističke tokove, posebno u
kontekstu logike i stavova modela gravitacije, kao i da je to potrebno
respektirati kao jedan od strateških aspekata upravljanja turističkom
destinacijom
92
