Page 213 - Sedmak, Gorazd, in Almir Peštek, ur. 2015. Strateški aspekti upravljanja turističkom destinacijom / Strateški aspekti upravljanja turistične destinacije. Sarajevo / Koper
P. 213
VJERSKI TURIZAM I GEOGRAFIJA SVETOG
Dr. Jasminko Mulaomerović
Centar za krš i speleologiju, Sarajevo
E-mail: jasminko@centarzakrs.ba
SAŽETAK
Narodna religija stanovništva Bosne i Hercegovine, koja baštini vjerovanja
još iz prethistorije, antike, slavenske mitologije i srednjovjekovnih heretičkih
učenja, utkala je svete prostore i u savremenu religioznost. Brojni su primjeri
pećina, planinskih vrhova, vrela i drveća (gajeva) koji imaju sveti karakter.
Njihova jedinstvenost u najvećem broju nije prepoznata kao mogućnost i
potencijal za razvoj turizma. Djevojačka pećina kod Kladnja, kompleksi
pećina u okolici Kraljeve Sutjeske, isposnice i pećina Šehova Tekija kod
Vareša, sveta vrela kao Husremovac kod Trnova, Svetinja kod Bužima,
Abu-Hajat kod Sarajeva, Isusovo vrelo na Zec planini, sveti vrhovi kao
Džamija na Visočici, Ćaba na Treskavici, vrh Trebevića... samo su neki
sveti prostori s izuzetnim turističkim potencijalom. Posebno se izdvaja
Djevojačka pećina kao paradigma svetog prostora koji ima kontinuitet od
preko 5000 godina s jedinstvenom kompozicijom pećinskih gravura.
Turistička valorizacija svetih prostora treba širu osnovu od čisto vjerske
(religijske) zbog kumulativnih atrakcija koje svaki od njih ima. Samim tim
i realizacija turističke destinacije traži sveobuhvatnija rješenja prihvatljiva
širem emitivnom tržištu, ali uz istovremeno poštivanje lokalne zajednice i
religiozne prakse. Vjerski ili religiozni turizam, koji se najčešće svodi na
posjet i obilazak vjerskih objekata, treba proširiti na turizam svetih
prostora koji nudi mnogo veći broj sadržaja u skladu s očekivanjima
savremenih turista.
Ključne riječi: vjerski turizam, turizam svetih mjesta, svete pećine, sveta
vrela, sveti vrhovi, turistička valorizacija
UVOD
Sintagma „vjerski turizam“ vjerovatno zbunjuje ili barem uznemirava
jednako one koji se bave turizmom kao i one koji se „bave“ vjerom – ove
druge možda čak i više. Naime, turizam se u svojoj pojavi ponajprije
vezuje uz slobodno vrijeme ili čak dokolicu (Vukonić, 1990). Vjera ili
njena institucionalizirano uobličena pojavnost – religija nije za vjernike ni
211
Dr. Jasminko Mulaomerović
Centar za krš i speleologiju, Sarajevo
E-mail: jasminko@centarzakrs.ba
SAŽETAK
Narodna religija stanovništva Bosne i Hercegovine, koja baštini vjerovanja
još iz prethistorije, antike, slavenske mitologije i srednjovjekovnih heretičkih
učenja, utkala je svete prostore i u savremenu religioznost. Brojni su primjeri
pećina, planinskih vrhova, vrela i drveća (gajeva) koji imaju sveti karakter.
Njihova jedinstvenost u najvećem broju nije prepoznata kao mogućnost i
potencijal za razvoj turizma. Djevojačka pećina kod Kladnja, kompleksi
pećina u okolici Kraljeve Sutjeske, isposnice i pećina Šehova Tekija kod
Vareša, sveta vrela kao Husremovac kod Trnova, Svetinja kod Bužima,
Abu-Hajat kod Sarajeva, Isusovo vrelo na Zec planini, sveti vrhovi kao
Džamija na Visočici, Ćaba na Treskavici, vrh Trebevića... samo su neki
sveti prostori s izuzetnim turističkim potencijalom. Posebno se izdvaja
Djevojačka pećina kao paradigma svetog prostora koji ima kontinuitet od
preko 5000 godina s jedinstvenom kompozicijom pećinskih gravura.
Turistička valorizacija svetih prostora treba širu osnovu od čisto vjerske
(religijske) zbog kumulativnih atrakcija koje svaki od njih ima. Samim tim
i realizacija turističke destinacije traži sveobuhvatnija rješenja prihvatljiva
širem emitivnom tržištu, ali uz istovremeno poštivanje lokalne zajednice i
religiozne prakse. Vjerski ili religiozni turizam, koji se najčešće svodi na
posjet i obilazak vjerskih objekata, treba proširiti na turizam svetih
prostora koji nudi mnogo veći broj sadržaja u skladu s očekivanjima
savremenih turista.
Ključne riječi: vjerski turizam, turizam svetih mjesta, svete pećine, sveta
vrela, sveti vrhovi, turistička valorizacija
UVOD
Sintagma „vjerski turizam“ vjerovatno zbunjuje ili barem uznemirava
jednako one koji se bave turizmom kao i one koji se „bave“ vjerom – ove
druge možda čak i više. Naime, turizam se u svojoj pojavi ponajprije
vezuje uz slobodno vrijeme ili čak dokolicu (Vukonić, 1990). Vjera ili
njena institucionalizirano uobličena pojavnost – religija nije za vjernike ni
211
