Page 187 - Čuš, Alenka, et al. ur. (2018). Družbeni in politični procesi v sodobnih slovanskih kulturah, jezikih in literaturah. Koper: Založba Univerze na Primorskem.
P. 187
der ivacija glagola sa osnovama str anog por ekla...
se leksičke razlike između dviju varijanti ne tiču nigdje sistema
građenja riječi ili nekog drugog jezičkog principa, s tim što izuze-
tak čine dva slučaja: 1. glagoli sa sufiksima -isa, -ova i -ira (Hrvati
češće upotrebljavaju glagole sa -ira, dok Srbi koriste sva tri) […]
(Tošović–Wonish 2011, 699).
Isti autor u okviru istog zbornika u svom radu Dvjesta godina srpskih pog-
leda na jezik Srba, Hrvata, Bošnjaka/Muslimana i Crnogoraca iz 2011. daje
sumaran prikaz svih dotadašnjih istraživanja i pogleda i konstatuje da se
na tvorbenom planu ukazuje na nejednaku zastupljenost glagolskih sufiksa
-isa- i -ira-. Slaže se sa konstatacijom Pavla Ivića da „između dve varijante
nema glasovnih i gramatičkih suprotnosti, slobodnih od leksičkih ograni-
čenja, sa jednim izuzetkom – dvostrukim izgovorom u obliku ekavice i ije-
kavice“ (Tošović–Wonish 2011, 740).
Korpus i hipoteze istraživanja
Kao što je u uvodnom delu već navedeno, korpus za ovo istraživanje čine
tekstovi iz Nedeljnih informativnih novina, tačnije četiri broja ovog nedelj-
nika. U obzir su došli svi objavljeni tekstovi, među kojima su u najvećem
procentu zastupljeni tekstovi srpskih autora. Postoji i nekoliko tekstova hr-
vatskih autora, koji su za ovo istraživanje značajni jer predstavljaju ilustra-
ciju sličnosti i razlika među standardima dvaju jezika. Iz tekstova su eks-
cerpirani glagoli u svim ličnim glagolskim oblicima, infinitivu, glagolski
prilozi, kao i glagolski pridevi u sklopu složenih glagolskih oblika, a u radu
su ti glagoli prikazani u svom osnovnom obliku (infinitivu).
Na osnovu uvida u relevantnu literaturu pretpostavlja se da se ne može
povući jasna granica između srpskog i hrvatskog standarda kada je u pita-
nju derivacija glagola sa osnovama stranog porekla i posmatranim sufiksi-
ma, pa će se javiti glagoli koji se deriviraju uz pomoć istog sufiksa (-ira-) u
oba jezika. Takođe, budući da se radi o tekstovima čiji su autori pretežno
izvorni govornici srpskog jezika, očekuje se da će prevagnuti upotreba do-
maćeg sufiksa -ova- i odomaćenog -isa- nad sufiksom -ira-, bar u onim pri-
merima koji ilustruju razlike među jezicima. S druge strane, s obzirom na
to da je u dosadašnjim istraživanjima primećena ekspanzija sufiksa -ira- u
srpskom jeziku, očekivani su i takvi primeri koji će odslikati odstupanje od
norme standardnog srpskog jezika.
185
se leksičke razlike između dviju varijanti ne tiču nigdje sistema
građenja riječi ili nekog drugog jezičkog principa, s tim što izuze-
tak čine dva slučaja: 1. glagoli sa sufiksima -isa, -ova i -ira (Hrvati
češće upotrebljavaju glagole sa -ira, dok Srbi koriste sva tri) […]
(Tošović–Wonish 2011, 699).
Isti autor u okviru istog zbornika u svom radu Dvjesta godina srpskih pog-
leda na jezik Srba, Hrvata, Bošnjaka/Muslimana i Crnogoraca iz 2011. daje
sumaran prikaz svih dotadašnjih istraživanja i pogleda i konstatuje da se
na tvorbenom planu ukazuje na nejednaku zastupljenost glagolskih sufiksa
-isa- i -ira-. Slaže se sa konstatacijom Pavla Ivića da „između dve varijante
nema glasovnih i gramatičkih suprotnosti, slobodnih od leksičkih ograni-
čenja, sa jednim izuzetkom – dvostrukim izgovorom u obliku ekavice i ije-
kavice“ (Tošović–Wonish 2011, 740).
Korpus i hipoteze istraživanja
Kao što je u uvodnom delu već navedeno, korpus za ovo istraživanje čine
tekstovi iz Nedeljnih informativnih novina, tačnije četiri broja ovog nedelj-
nika. U obzir su došli svi objavljeni tekstovi, među kojima su u najvećem
procentu zastupljeni tekstovi srpskih autora. Postoji i nekoliko tekstova hr-
vatskih autora, koji su za ovo istraživanje značajni jer predstavljaju ilustra-
ciju sličnosti i razlika među standardima dvaju jezika. Iz tekstova su eks-
cerpirani glagoli u svim ličnim glagolskim oblicima, infinitivu, glagolski
prilozi, kao i glagolski pridevi u sklopu složenih glagolskih oblika, a u radu
su ti glagoli prikazani u svom osnovnom obliku (infinitivu).
Na osnovu uvida u relevantnu literaturu pretpostavlja se da se ne može
povući jasna granica između srpskog i hrvatskog standarda kada je u pita-
nju derivacija glagola sa osnovama stranog porekla i posmatranim sufiksi-
ma, pa će se javiti glagoli koji se deriviraju uz pomoć istog sufiksa (-ira-) u
oba jezika. Takođe, budući da se radi o tekstovima čiji su autori pretežno
izvorni govornici srpskog jezika, očekuje se da će prevagnuti upotreba do-
maćeg sufiksa -ova- i odomaćenog -isa- nad sufiksom -ira-, bar u onim pri-
merima koji ilustruju razlike među jezicima. S druge strane, s obzirom na
to da je u dosadašnjim istraživanjima primećena ekspanzija sufiksa -ira- u
srpskom jeziku, očekivani su i takvi primeri koji će odslikati odstupanje od
norme standardnog srpskog jezika.
185
